مهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که فیزیک مهندسی و ریاضیات را با دانش مواد تلفیق نموده و با طراحی، آنالیز، ساخت سیستم‌های مکانیکی سروکار دارد. این رشته یکی از کهن‌ترین و گسترده‌ترین علوم مهندسی می‌باشد و به مادر علوم مهندسی‌ شهرت دارد. مهندسی مکانیک نیازمند درک مفاهیمی همانند مکانیک، دینامیک، ترمودینامیک، دانش مواد، آنالیز سازه‌‌ها و الکتریسیته است.

یک فارغ التحصیل رشته مهندسی مکانیک، می‌تواند به عنوان مهندس طراح، مهندس ناظر و کنترل کیفی در صنایع و سازمان‌های زیر مشغول به کار شود:

صنایع خودروسازی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع نیروگاهی، صنایع دفاعی، شرکت‌های تهویه مطبوع، سیستم‌های انتقال و تصفیه آب، تولید قطعه، نقشه‌‌کشی، تحلیل جامداتی و تحلیل سیالاتی در انواع کارخانجات صنعتی و...

این رشته سال ۱۳۹۳ در دانشگاه خوارزمی راه اندازی گردید و هم اکنون نیز دانشجو می‌پذیرد.

این گرایش شامل زمینه‌های تخصصی مکانیک جامدات، دینامیک ارتعاشات و کنترل می‌باشد که دانشجو با توجه به علاقمندی خود یکی از زمینه‌های فوق را انتخاب و براساس آن واحدهای تئوری و پایان نامه خود را اخذ می‌نماید.

یکی از وظایف مهندسین مکانیک گرایش طراحی کاربردی بررسی نیروها و گشتاورهایی است که به هر عضو ماشین‌آلات وارد می شود. مهندسین مکانیک باید این مورد را بررسی کرده، بهترین حالت قطعه برای آن نیرو و گشتاور را بررسی کرده و بهترین کارایی آن قطعه را در بلند مدت ضمانت کنند. می توان گفت که در این گرایش مهندسین مکانیک به طراحی جامدات، ماشین آلات و اجزای آن، ارتعاشات ماشین‌آلات و کنترل سیستم ها می‌پردازند.

فارغ التحصیلان این گرایش می توانند پس از فراگیری دروس نظری و تجربی در گرایش مربوطه به کار در صنایع مختلفی از جمله صنایع خودرو سازی، صنایع دفاعی (طراحی و تحلیل‌های جامداتی، دینامیک و ارتعاشاتی و کنترل)، صنایع غذایی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، ماشین آلات دوار، شرکت‌های رباتیک و تولید انواع مکانیزم‌های صنعتی (خصوصاً مباحث دینامیک و کنترل) ، پژوهشکده‌های فضایی (طراحی و ساخت ماهواره، موشک، پهپاد و غیره)، سیستم‌های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه‌ها، لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات مکانیکی انواع نیروگاه‌هاو ... مشغول به کار شوند.

گرایش طراحی کاربردی سال ۱۳۹۱ راه‌اندازی گردید و هم اکنون نیز دانشجو می‌پذیرد.

مقطع کارشناسی ارشد تبدیل انرژی در رشته مهندسی مکانیک به بررسی و تحلیل فرآیندهای تبدیل و مدیریت انرژی در سیستم‌های مختلف می‌پردازد. این برنامه تحصیلی با تمرکز بر مفاهیم اساسی ترمودینامیک، انتقال حرارت، و مکانیک سیالات، به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا روش‌های نوین و پایدار برای تبدیل انرژی از منابع مختلف به شکل‌های قابل استفاده در صنعت و جامعه را بیاموزند. دانشجویان در این دوره با طراحی و بهینه‌سازی سیستم‌های تبدیل انرژی، از جمله نیروگاه‌ها، سیستم‌های حرارتی و ماشین‌های حرکتی آشنا می‌شوند و تجربیات مرتبط با پروژه‌های تحقیقاتی و صنعتی را کسب می‌کنند. هدف این مقطع تربیت مهندسان خلاق و متخصصی است که بتوانند با توجه به چالش‌های روز، به‌ویژه در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی، راهکارهای مؤثری ارائه دهند.

مقطع دکتری طراحی کاربردی در رشته مهندسی مکانیک به تربیت پژوهشگرانی می‌پردازد که قادر به تحلیل و طراحی سیستم‌های پیچیده مکانیکی و پردازش‌های صنعتی هستند. این برنامه تحصیلی با تمرکز بر مفاهیم پیشرفته طراحی، شبیه‌سازی عددی و روش‌های تحلیل داده، به دانشجویان این امکان را می‌دهد که دانش نظری خود را به عملیاتی کردن ایده‌های نو بپردازند و چالش‌های واقعی صنعت را مورد بررسی قرار دهند.طی این دوره، دانشجویان در پروژه‌های تحقیقاتی تعاملی شرکت می‌کنند و با حل مسائل واقعی مرتبط با صنایع مختلف، تجربیات عملی ارزشمندی کسب می‌کنند. آن‌ها همچنین به فناوری‌های نوین و ابزارهای پیشرفته‌ای که به بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌ها و فرآیندها کمک می‌کند، آشنا می‌شوند و این فرصت را دارند که با دانش علمی و صنعتی روز دنیا همگام شوند.این برنامه نه‌تنها دانشجویان را به درک عمیق‌تری از علم مهندسی مکانیک هدایت می‌کند، بلکه آنان را تشویق می‌کند که از طریق نوآوری و خلاقیت، به حل چالش‌ها پرداخته و پروژه‌های تحقیقاتی عمیق و تأثیرگذاری انجام دهند. هدف نهایی این مقطع پرورش متخصصانی است که با توانمندی در طراحی و بهینه‌سازی، می‌توانند تأثیرات مثبت و ماندگاری در حوزه مهندسی مکانیک و صنعت داشته باشند و به توسعه پایدار و پیشرفت‌های تکنولوژیک کمک کنند.